Οι γονείς «τίγρεις» μεγαλώνουν αγχωτικά «κουτάβια»

Η σκληρή, γεμάτη κριτική, ανατροφή των παιδιών μπορεί να οδηγήσει το μυαλό τους να αντιδρά υπερβολικά σε σφάλματα.

Σε μια εποχή όπου η συνταγή για την επιτυχία φαίνεται απείρως οπισθοδρομική, όπου το να έχεις μια καλή καριέρα σημαίνει να πηγαίνεις σε ένα καλό κολέγιο, το οποίο απαιτεί να έχεις περάσει από ένα κορυφαίο λύκειο, γυμνάσιο και νηπιαγωγείο ακόμα, η ευθύνη βαρύνει τον γονέα που πρέπει να πιέζει, να πιέζει, να πιέζει. Θέλουμε τα παιδιά μας να σταθούν στα πόδια τους πριν καν μάθουν πώς να δένουν τα παπούτσια τους. 

Αλλά θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας μέσω επαίνων, ή μπορούμε να υιοθετήσουμε την στρατηγική της "μαμάς τίγρης", της τιμωρίας και της κριτικής;

Μια νέα έρευνα δείχνει ότι οι γονείς που τιμωρούν τα παιδιά τους με σκληρή επίπληξη μπορεί επίσης να τα επιβαρύνουν με ανησυχίες που διαρκούν μια ζωή. Σε μια έρευνα που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, ερευνητές συνέλεξαν παιδικές αναμνήσεις από περισσότερους από 4.000 ενήλικες όλων των ηλικιών και τις συσχέτισαν με την αυτοαναφερόμενη ψυχική υγεία των συμμετεχόντων. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι τα παιδιά με αυταρχικούς γονείς θα έχουν έναν σκληρότερο χρόνο προσαρμογής στις αντιξοότητες, αργότερα στη ζωή.

Σύμφωνα με πρόσφατες εργασίες του Greg Hajcak Proudfit, κλινικού ψυχολόγου στο Πανεπιστήμιο Stony Brook, η τιμωρητική ανατροφή των παιδιών έχει μια τέτοια ισχυρή και επίμονη δράση γιατί εκπαιδεύει το μυαλό ενός παιδιού να τονίζει υπερβολικά τα λάθη του.

 Όταν κάνουμε κάποια γκάφα, ο έσω προμετωπιαίος φλοιός, ακριβώς πίσω από το κέντρο του μπροστινού τμήματος του κεφαλιού, παράγει ένα προβλέψιμο ηλεκτρικό μοντέλο που ονομάζεται «αρνητικότητα που συνδέεται με το σφάλμα», ή ERN. Το ERN πιστεύεται ότι είναι ο τρόπος άμυνας του εγκεφάλου μας που μας  σταματά από το να κάνουμε άλλα απρόσεκτα λάθη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η γενετική μπορεί να ευθύνεται για διακυμάνσεις στη δύναμη του ERN μεταξύ των ατόμων, αλλά η εργασία του Proundfit δείχνει ότι η έκθεση σε σκληρή κριτική είναι πιθανόν επίσης να ευθύνεται. 

Σε μια μελέτη που συμμετείχε ως συγγραφέας ο  μεταπτυχιακός φοιτητής του Alex Meyer, ο Proudfit μέτρησε το ERN από σχεδόν 300 παιδιά σε ηλικία τριών ετών και ξανά στην ηλικία των έξι, ενώ τους είχε δώσει γρίφους για να τους λύσουν παρέα με τους γονείς τους. Οι αλληλεπιδράσεις που παρατήρησε ποίκιλλαν σε μεγάλο βαθμό σε μια κλίμακα που οι περισσότεροι θα θεωρούσαν φυσιολογική· κανένας από τους γονείς ήταν βάναυσος. Οι γονείς  αξιολογήθηκαν σχετικά με το πόσο ελεγκτικοί ήταν (για παράδειγμα, εάν παρενέβαιναν αμέσως μόλις ένα παιδί έκανε ένα λάθος) και πόσο θερμοί ήταν στην ανατροφοδότησή τους. Ο Proudfit ζήτησε επίσης από τους γονείς για να περιγράψουν στρατηγικές της ανατροφοδότησης που χρησιμοποίησαν, εάν προτιμούσαν  να προσφέρουν ενθάρρυνση, όταν το παιδί έκανε ένα λάθος ή προτιμούσαν να το μαλώνουν. Εν τέλει προέκυψε μια ομάδα τιμωρητικών γονέων οι οποίοι είχαν υψηλή βαθμολογία στον έλεγχο και χαμηλή στην ζεστασιά –μια κριτική, εχθρική στάση.

Τόσο η αυτοαναφερόμενη όσο και η παρατηρούμενη κριτική, εχθρική ανατροφή των παιδιών προέβλεψε μεγαλύτερο ERN, τρία χρόνια αργότερα. Επιπλέον, τα παιδιά με τιμωριτικούς γονείς και υψηλό ERN ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν συμπτώματα αγχωδών διαταραχών στη δεύτερη επίσκεψή τους.

 Σύμφωνα με τον Proudfit, τα παιδιά που εκτίθενται σε σκληρή κριτική μάθουν να εσωτερικεύουν την γονική ανάδραση μέχρι το ERN, αντί για ένα βολικό προειδοποιητικό σήμα, να γίνεται μια ώθηση για άγχος. "Φυσικά, όλοι κάνουν λάθη», λέει ο Proudfit. "Αλλά αν τιμωρείται τον εαυτό σας περισσότερο ή αντιδράτε στα λάθη σας πιο έντονα από το διπλανό παιδί, τότε αυτό μπορεί να είναι η αρχή της πορείας που θα σας οδηγήσει σε μια αγχώδη διαταραχή."

Morgen Ε Peck (American Scientific MIND, 01/2015)