FRERES D'ORIENT: Η παραδοσιακή ιστορία των Αδελφών της Ανατολής

(από ένα ενδιαφέρον δοκίμιο του Milko Bogaard)

Το γενικό ερώτημα που θέτουμε είναι: «ποιοί ήταν στην πραγματικότητα αυτοί οι περίφημοι «Αδελφοί της Ανατολής»;
Φοβάμαι ότι αυτή η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί με απόλυτη βεβαιότητα λόγω των σκοτεινών αναφορών σε ένα μακρινό παρελθόν. Υπάρχει γενικά μία μόνο πηγή που χρησιμοποιείται (Ambelain). Σε αυτό το δοκίμιο περιλαμβάνονται και μερικές δευτερεύουσες πηγές, δίπλα στο υλικό του Ambelain. Αφετηρία μας είναι, φυσικά, ο Δημήτριος Πλάτων Σεμελάς (1883-1924), συν-ιδρυτής του Τάγματος του Κρίνου και του Αετού, που ιδρύθηκε το 1915. Το Τάγμα αυτό μετέφερε εκείνες τις ημέρες την έναρξη των Ροδοσταύρων της Ανατολής. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, το Τάγμα περιείχε τον βαθμό του «Αδελφού της Ανατολής». Ο βαθμός αυτός χορηγήθηκε στον Georges Lagrèze (1882-1946) το 1912. 

Φώτιος Ι, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Λέγεται ότι ο Σεμελάς ισχυρίστηκε ότι το Τάγμα των Αδελφών της Ανατολής» ιδρύθηκε το 1054 μ.Χ. από τον Φώτιο, Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης και αναπτύχθηκε περαιτέρω από τον Αλέξη Κομνηνό… Η πηγή για τον ισχυρισμό αυτό είναι ο Marcel Roggemans από το έργο του "Geschiedenis van deocculte en mystieke broederschappen". 
Το πρώτο και κύριο πρόβλημα του ισχυρισμού του Roggeman είναι είτε το έτος ίδρυσης είτε ο υποτιθέμενος ιδρυτής. Υπήρξε πράγματι ένας Φώτιος στην ιστορία ο οποίος ήταν Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη, αλλά όχι κατά τη διάρκεια της περιόδου που λέγεται ότι αναφέρει ο Σεμελάς. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ο Φώτιος γεννήθηκε κάπου στο πρώτο μισό του ένατου αιώνα μ.Χ. και ήταν πατριάρχης μεταξύ 858-961 και πάλι 878 - 886 μ.Χ. Κατά το έτος 1054 ο Πατριάρχης ήταν ο Μιχαήλ Α '(1043-1054) και όχι ο Φωτιος. Το Χρονικό του Ψευδο-Συμεών («Χρονογραφία») αναφέρει το όνομα του Φωτίου, ο οποίος είχε αρνηθεί (αρχικά) τη Χριστιανική πίστη στα νιάτα του και ο πρώτος δάσκαλος του ήταν ένας εβραϊκός μάγος. Ο (Ψευδο-) Συμεών αναφέρει την αφιέρωση ενός νεαρού Φωτίου στη μελέτη των «παραδόξων έργων της μαντικής και της αστρολογίας».
Φαίνεται σαν ο Φώτιος να είχε "πιο ευνοϊκή κλίση προς την" Ελληνική "(διάβαζε: Παγανισμό) από τις Εκκλησιαστικές μελέτες ". Φυσικά, αργότερα ο Φώτιος "διακρίθηκε ως παραγωγικός συγγραφέας, χαρισματικός θεολόγος, θρησκευτικός ηγέτης, πολιτικός, διπλωμάτης και νομοθέτης και έχει αγιοποιήθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία, λαμβάνοντας επίσης τον τιμητικό τίτλο: "Μέγας".
Έτσι, φαίνεται ότι ο Φώτιος ήταν πράγματι μια προσωπικότητα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον αποκρυφισμό, ο οποίος θα μπορούσε εύκολα να έχει εμπλακεί με μια εσωτερική οργάνωση αυτού του είδους. Το μόνο ερώτημα που παραμένει είναι η υποτιθέμενη ημερομηνία της ίδρυσης.... 
Ας δούμε τι γράφει ο Ambelain για το θέμα αυτό. Στο βιβλίο του «Le Martinisme: Histoire et Doctrine (1946)" ο Ambelain ισχυρίζεται ότι οι Αδελφοί της Ανατολής ιδρύθηκαν το 1090 υπό την προστασία του αυτοκράτορα Αλέξη Κομνηνού, ο οποίος πράγματι βασίλεψε αυτήν την περίοδο, (1081-1117). Μια άλλη πηγή είναι ένα απόσπασμα από κάποιον “Dem G Pol” στο Μαρτινιστικό φόρουμ των Yahoogroups, με ημερομηνία 12 Ιουνίου του 2003. 

Μιχαήλ Ψελλός

Ο Μαρτινιστής αδελφός δεν παρουσιάζει τις πηγές του, αλλά ο ισχυρισμός του φαίνεται να επιβεβαιώνει τις πληροφορίες που μας έδωσε ο Ambelain. Ο “Dem G Pol” αναφέρει επίσης ότι το Τάγμα ιδρύθηκε το 1090 και ο ίδιος αναφέρει ως ιδρυτή του, τον περίφημο βυζαντινό διπλωμάτης, φιλόσοφος, θεολόγος και ιστορικός Μιχαήλ Ψελλό (1018-μετά το 1078). Οι ίδιες πληροφορίες δόθηκαν σε μια γαλλική ιστοσελίδα των Ναϊτών. 
Είναι γνωστό ότι ήταν ο Ψελλός, από μόνος του, υπεύθυνος για την επαναγνωστοποίηση μιας ολόκληρης ομάδας αποκρυφιστών συγγραφέων και απόκρυφων βιβλίων των οποίων η ύπαρξη είχε από καιρό ξεχαστεί. "(J.Genest). Ο Ψελλός ήταν, χωρίς αμφιβολία, ο απόλυτος πρόδρομος του μετέπειτα ιταλικού Νεοπλατονισμού. Έγραψε μεταξύ άλλων παρατηρήσεις σχετικά με τους «Χαλδαϊκούς Χρησμούς», αναφέρει στα γραπτά του τον Ερμή τον Τρισμέγιστο και τα Ερμητικά. Η γαλλική ιστοσελίδα "Morgane’s World» μιλάει για τους «Αδελφούς της Ανατολής» ως Τάγμα που ιδρύθηκε από τον Ψελλό, και που προπαγάνδιζε τα Ερμητική δόγματα και τα νεο-Πυθαγόρεια ρεύματα.


ΠΡΟΣΘΗΚΗ:
Η ιδιαίτερη προσωπικότητα αλλά και το μυστήριο που περικλείει τον Φώτιο έχουν εντυπωσιάσει και τους κλασσικούς ακαδημαϊκούς. Για παράδειγμα οι L.D. Reynolds και N.G. Wilson αντικρίζουν με δέος τον Φώτιο (Scribes & Scholars: A Guide to the Transmission of Greek & Latin Literature, 2η έκδοση [Οξφόρδη: Clarendon, 1974]., σ. 56): "Η ξαφνική εμφάνιση μιας τέτοιας διακεκριμένης προσωπικότητας, μετά το σκοτάδι που είχε βασίλευε προηγουμένως είναι αξιοσημείωτη. Είναι ακόμη πιο περίεργο το γεγονός ότι τίποτα δεν είναι γνωστό για την ταυτότητα των διδασκάλων του, ούτε για τις πηγές από τις οποίες ήταν σε θέση να αποκτήσει τις γνώσεις τόσων σπάνιων κειμένων".